Najważniejsze jest utrzymanie jak najdłużej samodzielności

Populacja osób starszych z roku na rok powiększa się coraz bardziej, a czas przeżycia jest coraz dłuższy. W związku z tym pojawia się zjawisko tzw. zależności od innych ludzi. To zjawisko, na które promocja zdrowia powinna reagować, i to w trybie pilnym. Działania te powinny zapewnić seniorom możliwie jak najdłuższe samodzielne funkcjonowanie we własnym domu oraz środowisku rodzinnym, a także utrzymanie sprawności dającej podstawy do niezależnego, aktywnego życia.

Pod koniec lat 90. XX wieku Światowa Organizacja Zdrowia rozpoczęła wprowadzanie m.in. do polityki i gospodarki koncepcję aktywnego starzenia się (active ageing). W 1999 roku WHO opracowało wykaz działań oraz warunków, jakie muszą być spełnione, aby starzenie się człowieka miało pozytywny przebieg. Wskazywano, że wielkie znaczenie ma przebieg życia płodowego, m.in. poprzez dbanie o odpowiednie odżywianie w okresie ciąży, konieczność zaprzestania palenia tytoniu czy spożycia alkoholu. 

Ugruntowaniem podejścia był wydany w 2002 roku dokument "Active Ageing: A Policy Framework". Mowa w nim m.in. o tym, iż zdrowy styl życia jest istotny na każdym jego etapie i nieprawdą jest to, że w okresie starości jest już za późno na jakiekolwiek zmiany. Dokument ten podkreśla, że wprowadzenie aktywności fizycznej, zdrowej diety, rezygnacja z używek czy też rozsądne zażywanie leków może mieć wpływ na podniesienie jakości życia, poprawę sprawności (a tym samym i samodzielności), czy też zapobieganie rozwojowi wielochorobowości. Natomiast samo aktywne starzenie oznacza zachowanie sprawności fizycznej, udział w życiu społecznym, ekonomicznym i kulturalnym, możliwie jak najdłuższe wykonywanie pracy zawodowej przez osoby starsze oraz jak najdłuższe pozostanie samodzielnym. 

Unia Europejska w 2012 roku wiele uwagi poświęciła "Aktywnemu starzeniu się i solidaryzmowi międzypokoleniowemu". W efekcie prac rządowych krajów UE, opracowano wiele dokumentów i aktów prawnych dotyczących tej tematyki. Na uwagę zasługuje dokument pt. "Strategia i plan działań na rzecz zdrowego starzenia się w Europie, 2012-2020". Zwrócono w nim uwagę na problemy zdrowotne starzejącej się populacji, prewencję upadków, promocję aktywności fizycznej, profilaktykę w miejscu zamieszkania oraz konieczność likwidacji ograniczeń w dostępie do opieki długoterminowej (z utrzymaniem jej jakości). Natomiast wśród interwencji wymieniano m.in. konieczność przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu i izolacji społecznej (szczególną uwagę poświęcono osobom z demencją). 

Propagowanie promocji zdrowia wśród osób starszych jest zadaniem trudnym ze względu na niewielką liczbę specjalnie stworzonych dla nich programów profilaktycznych oraz nieufność samych seniorów co do ich skuteczności. Na szczęście to się zmienia. Ludzie w starszym wieku coraz częściej artykułują swoje potrzeby dotyczące edukacji, rekreacji oraz rozwoju i nie poprzestają na zaspokojeniu potrzeb ochrony swojego zdrowia. Społeczeństwo jest coraz bardziej świadome, jednak promocja zdrowia wśród seniorów wymaga od pracowników opieki zdrowotnej odpowiedniej wiedzy. Równie ważne jest umiejętne przekonywanie co do słuszności zmiany negatywnych nawyków i wynikających z tego korzyści. Zmiana tych, nieraz długoletnich, nieprawidłowych zachowań, wymaga od pracowników opieki zdrowotnej odpowiedniego przygotowania zawodowego, psychologiczno-społecznego, szczególnie w zakresie budowania i podtrzymywania relacji międzyludzkich oraz ich umiejętnego wykorzystania w kontaktach z pacjentami. 

Kluczem do osiągnięcia zmiany stylu życia jest właściwa komunikacja z pacjentem. W instytucjach opieki zdrowotnej powinny być stworzone warunki pozwalające na poznanie punktu widzenia pacjenta, bo sprzyja to budowaniu wzajemnych relacji, a tym samym daje możliwości do ich wykorzystania w motywacji zmiany stylu życia. Ważne jest również wsparcie ze strony rodziny czy też grupy, ponieważ znacznie łatwiej podejmuje się pewne działania w zorganizowanej grupie niż samemu. 

Zdrowy styl życia propagowany jest także przez Uniwersytety Trzeciego Wieku oraz Kluby Seniora, które prowadzą zajęcia ruchowe dla seniorów, a także wykłady z zakresu zdrowia. Również niektóre gminy propagują i ułatwiają prowadzenie aktywnego trybu życia.

Starzeniu nie można w pełni zapobiec, ponieważ jest to proces naturalny. Można jednak wpływać na redukcję destrukcyjnych czynników, które wpływają na ten proces. Profilaktyka starzenia się nie jest walką z objawami starości, ale jest to wspomaganie osób starzejących się i starych w przygotowaniu do tego procesu i funkcjonowania poprzez zaakceptowanie zmian oraz minimalizowanie negatywnych skutków starzenia się. Jest to poszukiwanie najlepszych uwarunkowań rozwoju na każdym etapie życia człowieka. 

Źródło: www.rynekseniora.pl